Domy Pomocy Społecznej

Zasady kierowania i odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej

Sprawy związane z kierowaniem do domu pomocy społecznej regulują obecnie przepisy rozdziału 2 Działu II ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 roku poz. 163 z późn. zm.).
Zgodnie z art. 54 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej: „Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.

Należy pamiętać, iż umieszczenie osoby w domu pomocy społecznej jest ostatecznością i jest poprzedzone oceną możliwości udzielenia pomocy osobie potrzebującej w miejscu jej zamieszkania oraz zbadaniem jej sytuacji rodzinnej.

Skierowanie osoby do domu pomocy społecznej wymaga dokonania oceny Jego stanu zdrowia oraz wcześniejsze ustalenie zakresu możliwości korzystania przez daną osobę z pomocy środowiskowej, w szczególności zaś zbadania możliwości zorganizowania usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania. Niemożność zapewnienia tych usług w miejscu zamieszkania oznaczać będzie brak możliwości przyznania ich w zakresie niezbędnym do zaspokojenia codziennych potrzeb życiowych. Rozwiązaniem może być umieszczenie w domu pomocy społecznej. Zasadą jest kierowanie do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby zainteresowanej umieszczeniem w placówce. W przypadku braku miejsc wtakim domu osoba wpisywana jest na listę oczekujących. Jeżeli przewidywany okres oczekiwania na miejsce jest dłuższy niż 3 miesiące, osobę kieruje się (na jej wniosek) do innego, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej domu tego samego typu.

Zgodnie z art. 56 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej domy pomocy społecznej dzielą się na domy dla:

  • osób w podeszłym wieku;
  • osób przewlekle somatycznie chorych;
  • osób przewlekle psychicznie chorych;
  • dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie;
  • dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie;
  • osób niepełnosprawnych fizycznie;
  • osób uzależnionych od alkoholu.

Odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej

Średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca:
  • Dom Pomocy Społecznej 05-530 Góra Kalwaria ul. Szpitalna 1 (dla osób przewlekle psychicznie chorych oraz osób przewlekle somatycznie chorych)  – 7360,00 zł
  • Dom Pomocy Społecznej 05-510 Konstancin Jeziorna ul. Potulickich 1 (dla dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie – 8965,00 zł
  • Dom Pomocy Społecznej w Robercinie 05-503 Głosków ul. Gościniec 32 (dla kobiet przewlekle psychicznie chorych) – 6067,00 zł
  • Dom Artystów Weteranów 05-510 Konstancin Jeziorna ul. Pułaskiego 6 (dla osób w podeszłym wieku) – 8630,00 zł

  • Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej: „1. Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
  • mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,
  • małżonek, zstępni przed wstępnymi,
  • gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.”.

Wysokość opłat ponoszonych przez osoby zobowiązane określa ust. 2 przywołanego wyżej przepisu określając, że: „Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:

  • mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70 % swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70 % tego dochodu;
  • małżonek, zstępni przed wstępnymi – zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2:
  • w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300 % kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300 % tego kryterium,
  • w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300 % kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300 % kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;
  • gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2.”, natomiast ust. 2a przywołanego wyżej przepisu stwierdza, iż: „2a. Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej mogą wnosić osoby niewymienione w ust. 2.”.

Z uwagi na brzmienie powyższych przepisów należy stwierdzić, iż pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny. Opłata zostaje ustalona w decyzji wydanej przez wójta (burmistrz, prezydenta miasta) gminy kierującej do domu pomocy społecznej. Odpłatność ustalana jest do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania. W pierwszej kolejności koszty pobytu w placówce pokrywa mieszkaniec w wysokości 70% własnego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka (dochodem tym mogą być alimenty lub renta rodzinna).

Jeżeli mieszkaniec nie jest w stanie uiścić opłat, to obciążają one kolejno małżonka, zstępnych, wstępnych oraz gminę, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Należy zaznaczyć, że opłaty nie dzieli się po równo na wszystkich zobowiązanych, a obciąża ich się w kolejności.

Art. 64 ustawa o pomocy społecznej przewiduje możliwość zwolnienia osoby wnoszącej opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej, na ich wniosek, częściowo lub całkowicie z tej opłaty, w szczególności jeżeli:

  • wnoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, ośrodku wsparcia lub innej placówce;
  • występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych;
  • małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia;
  • osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko.
  • osoba obowiązana do wnoszenia opłaty lub jej rodzic przebywała w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub placówce opiekuńczo-wychowawczej, na podstawie orzeczenia sądu o ograniczeniu władzy rodzicielskiej osobie kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańcowi domu;
  • osoba obowiązana do wnoszenia opłaty przedstawi wyrok sądu oddalający powództwo o alimenty na rzecz osoby kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu;
  • osoba obowiązana do wnoszenia opłaty wykaże, w szczególności na podstawie dokumentów dołączonych do wniosku, rażące naruszenie przez osobę kierowaną do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu obowiązku alimentacyjnego lub innych obowiązków rodzinnych względem osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty.”

Służby Wojewody na bieżąco kontrolują domy pomocy społecznej i prywatne placówki, doraźnie i zgodnie z rocznym planem kontroli m.in. w zakresie standardów usług socjalno-bytowych czy przestrzegania praw ich mieszkańców, wydają i cofają zezwolenia oraz prowadzą rejestr tego typu miejsc w województwie.

Na terenie województwa mazowieckiego funkcjonuje 107 domów pomocy społecznej i 153 prywatne placówki, które zapewniają całodobową opiekę. Wszystkie te miejsca przeszły wymagane kontrole i działają legalnie.

W celu zweryfikowania czy dana placówka ma zezwolenie Wojewody należy sprawdzić czy jest wpisana do Rejestru domów pomocy społecznej lub Rejestru placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w tym prowadzonych na podstawie przepisów o działalności gospodarczej na stronie internetowej Rejestr Domów Pomocy Społecznej – Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie – Portal Gov.pl (www.gov.pl):
https://www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/rejest-domow-pomocy-spolecznej

Rejestr placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w tym prowadzonych na podstawie przepisów o działalności gospodarczej – Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie – Portal Gov.pl (www.gov.pl):
https://www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/rejestr-placowek-zapewniajacych-calodobowa-opieke-osobom-niepelnosprawnym-przewlekle-chorym-lub-osobom-w-podeszlym-wieku-w-tym-prowadzonych-na-podstawie-przepisow-o-dzialalnosci-gospodarczej

Legalność prowadzonej placówki ma istotne znaczenie, gdyż placówki działające bez zezwolenia Wojewody, często ze względu na niższy koszt pobytu osoby oferują usługi na minimalnym poziomie, nie gwarantują odpowiedniej kadry, a tym samym nie zapewniają bezpieczeństwa przybywającym w nich osobom.